Hackathon เครื่องมือสร้างนวัตกรรมที่องค์กรต้องมี

ในยุคที่องค์กรต้องเผชิญกับการแข่งขันสูงและการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว การสร้างนวัตกรรมไม่ได้เป็นเพียง “ทางเลือก” อีกต่อไป แต่คือ “กลยุทธ์หลัก” ของ Digital Transformation ที่หลาย ๆ องค์กรใช้ข้อมูลเป็นตัวขับเคลื่อนการตัดสินใจ แต่ก็ยังคงมีโจทย์สำคัญคือ “จะสร้างโอกาสใหม่ ๆ ได้อย่างไร?” Hackathon จึงถูกใช้เป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ที่ช่วยดึงศักยภาพของบุคลากรภายในองค์กรออกมาอย่างเต็มที่

หลายคนอาจสงสัยว่า Hackathon คืออะไร? หรืองาน Hackathon คือกิจกรรมแบบไหนกันแน่? บทความนี้จะพาคุณไปรู้จัก Hackathon แบบเจาะลึก ตั้งแต่ความหมาย ความสำคัญต่อองค์กร ประโยชน์ วิธีการจัดงาน ขั้นตอนการทำงาน ไปจนถึงตัวอย่างของการใช้ Hackathon ที่พิสูจน์แล้วว่าสามารถสร้างผลลัพธ์ให้ธุรกิจได้จริง

Highlight

• Hackathon คือกิจกรรมที่รวมคนมาร่วมกันแก้ปัญหาและสร้างนวัตกรรมในเวลาจำกัด จากจุดเริ่มต้นในสายเทคโนโลยี สู่การใช้ในทุกอุตสาหกรรม
• ความสำคัญ Hackathon เป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ที่ช่วยขับเคลื่อน Digital Transformation พัฒนาบุคลากร และสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม
• Hackathon ช่วยเร่งการสร้างนวัตกรรมจริง พัฒนาทักษะพนักงาน ส่งเสริมการทำงานเป็นทีม ตรวจสอบไอเดียก่อนลงทุน และยกระดับ employer branding
• องค์กรที่อยากจัด Hackathon ต้องเตรียมวัตถุประสงค์ชัดเจน วางโจทย์ที่แก้ได้จริง สร้างระบบการตัดสิน และติดตามผลหลังจบงานเพื่อเปลี่ยนไอเดียเป็นมูลค่าทางธุรกิจ

Hackathon เป็นคำที่ผสมระหว่าง “Hack” (การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์) และ “Marathon” (การแข่งขันที่เข้มข้นและต่อเนื่องในระยะเวลาจำกัด) โดยกิจกรรม Hackathon มักจัดขึ้นในรูปแบบทีม เพื่อร่วมมือกันคิดไอเดีย แก้โจทย์ธุรกิจ และสร้าง Business Model Canvas หรือ Prototype ที่สามารถนำไปต่อยอดได้จริงและเป็นกลยุทธ์ที่หลายองค์กรใช้เพื่อพยายามเปลี่ยนตัวเองไปสู่ Data Driven Organization

ในอดีต Hackathon มักจัดในวงการเทคโนโลยีและการพัฒนาซอฟต์แวร์ แต่ปัจจุบันได้ขยายไปสู่อุตสาหกรรมหลากหลาย ตั้งแต่การบริการ การเงิน ไปจนถึงการพัฒนานโยบายสาธารณะ การแข่งขัน Hackathon ไม่ได้เป็นเพียงกิจกรรมเสริม แต่กลายเป็นเวทีสำคัญที่สะท้อน Entrepreneurial Mindset วิธีคิดแบบผู้ประกอบการที่พร้อมลงมือทำ ทดลอง และปรับตัวรวดเร็ว เพื่อให้ธุรกิจเติบโตอย่างสอดคล้องกับ S Curve หรือ การขยายตัวของธุรกิจในระยะยาว

การจัด Hackathon ไม่ได้เป็นเพียงกิจกรรมเสริมสนุก ๆ แต่กลายเป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ที่องค์กรทั่วโลกใช้เพื่อตอบโจทย์ธุรกิจที่ซับซ้อน

• ส่งเสริมวัฒนธรรมการสร้างนวัตกรรม: Hackathon คือแพลตฟอร์มที่ช่วยเปลี่ยน mindset ของคนในองค์กร ให้กล้าคิด กล้าลอง และเปิดรับการทำงานร่วมกันแบบข้ามสายงาน
• ขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงเชิงกลยุทธ์: Hackathon เป็นจุดเริ่มต้นของการท้าทายกรอบความคิดเดิม ๆ ทดลองวิธีการใหม่ ๆ และหาทางออกเชิงธุรกิจที่ไม่เคยมีมาก่อน
• ปลดล็อกศักยภาพของพนักงาน: พนักงานมีโอกาสแสดงความสามารถนอกเหนือจากงานประจำ ลองใช้ทักษะใหม่ ๆ และแสดงออกในมุมที่ผู้บริหารอาจไม่เคยเห็นมาก่อน
• เป็นแหล่งค้นหานวัตกรรมและทีมสตาร์ทอัพใหม่ ๆ ที่ CVC และ Private Equity สามารถเข้ามาสนับสนุนหรือร่วมลงทุนต่อยอดได้

ดังนั้น สำหรับ HR และผู้บริหาร ก็อาจนิยามได้ว่า “Hackathon คือเครื่องเร่งนวัตกรรมและการพัฒนาทักษะคนในองค์กร”

ประโยชน์ของ Hackathon ไม่ได้จำกัดอยู่ที่การได้ผลงานต้นแบบเพียงอย่างเดียว แต่ยังส่งผลในหลายมิติที่ช่วยให้องค์กรเติบโตได้จริง ซึ่งมีประโยชน์ดังนี่

• เร่งการสร้างนวัตกรรม: ภายในเวลาเพียง 24–48 ชั่วโมง องค์กรสามารถได้ต้นแบบที่ปกติอาจใช้เวลาหลายเดือนกว่าจะพัฒนา 
• สร้างโอกาสในการพัฒนาทักษะพนักงาน: พนักงานเรียนรู้เทคนิคใหม่ ๆ ทดลองใช้เครื่องมือ และฝึกการแก้ปัญหาในสถานการณ์จริง
• ส่งเสริมการทำงานเป็นทีมและข้ามสายงาน: การแข่งขัน Hackathon คือเวทีที่ทลายกำแพงระหว่างแผนก ให้คนจากสายงานต่าง ๆ มาร่วมกันคิดและลงมือทำ
• ช่วยตรวจสอบไอเดียก่อนทำการลงทุน: Hackathon ทำให้บริษัทเห็นว่าไอเดียใดมีศักยภาพในการลงทุนต่อ หรือไอเดียใดควรปรับทิศทาง
• เสริมสร้างภาพลักษณ์องค์กร (Employer Branding): องค์กรที่จัด Hackathon มักได้รับการมองว่าเปิดกว้าง ทันสมัย และให้ความสำคัญกับนวัตกรรม

ตัวอย่าง Hackathon ในโลกธุรกิจ 

• Facebook: Like Button

ฟีเจอร์ “ปุ่ม Like” ที่ตอนนี้กลายเป็นสัญลักษณ์อินเทอร์เน็ตระดับโลก จริง ๆ แล้วมีจุดเริ่มต้นจาก Hackathon ภายในบริษัท Facebook การแข่งขันครั้งนั้นเปิดโอกาสให้ทีมพัฒนาคิดต้นแบบขึ้นมา และต่อยอดจนกลายเป็นฟีเจอร์หลักที่พลิกโฉมการใช้งานแพลตฟอร์ม สร้าง Engagement ที่เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล และยังเป็นหัวใจสำคัญของโมเดลโซเชียลมีเดียมาจนถึงทุกวันนี้

• Spotify: Discover Weekly and Spotify Connect

Spotify ก็พิสูจน์ให้เห็นว่า Hackathon ไม่เพียงสร้างนวัตกรรม แต่ยังเพิ่มมูลค่าทางธุรกิจอย่างเป็นรูปธรรม ฟีเจอร์อย่าง “Discover Weekly” ที่แนะนำเพลงเฉพาะบุคคล และ “Spotify Connect” ที่เชื่อมต่อการฟังเพลงข้ามอุปกรณ์ ล้วนเกิดจาก Hackathon ภายในบริษัท ผลลัพธ์คือการสร้างประสบการณ์ที่ผู้ใช้รักและกลายเป็นจุดแข็งเชิงการแข่งขันของ Spotify มาจนถึงปัจจุบัน

Hackathon ต้องทำอะไรบ้าง?

หลายคนที่ไม่เคยเข้าร่วมอาจสงสัยว่า Hackathon ต้องทำอะไรบ้าง จริง ๆ แล้วทุกงานมีโครงสร้างหลักที่คล้ายกัน

1. Kick-off & Challenge Briefing – ผู้จัดอธิบายโจทย์และกติกา ทีมงานเริ่มระดมไอเดีย
2. Ideation & Teamwork – ทีมคิดหาวิธีแก้ปัญหา (Solution) ที่ตอบโจทย์ และเริ่มร่างต้นแบบ
3. Prototyping – สร้าง Prototype ไม่ว่าจะเป็นแอปพลิเคชัน โมเดลธุรกิจ หรือแผนกลยุทธ์
4. Pitching & Judging – แต่ละทีมจะนำเสนอผลงานต่อคณะกรรมการ พร้อมรับ Feedback
5. Result & Follow-up – ประกาศรางวัล และในบางกรณีองค์กรจะนำผลงานไปต่อยอดจริง

ขั้นตอนเหล่านี้ทำให้เห็นว่า Hackathon จะไม่เน้นกระบวนการที่ซับซ้อน แต่เน้นความเข้มข้น รวดเร็ว และผลลัพธ์ที่จับต้องได้

การเตรียมพร้อมสำหรับการจัด Hackathon

องค์กรที่ต้องการจัด Hackathon ควรเข้าใจว่าความสำเร็จไม่ได้ขึ้นอยู่กับวันงานเพียงอย่างเดียว แต่เกิดจากการเตรียมการที่ดีตั้งแต่ต้น

1. กำหนดวัตถุประสงค์ชัดเจน เช่น จะเน้นนวัตกรรมสินค้า การพัฒนาทักษะ หรือการสร้าง Engagement
2. วางโจทย์ที่ท้าทายแต่สามารถนำไปใช้จริง
3. เตรียมการสื่อสารและขั้นตอนการสมัคร Hackathon ให้โปร่งใส เข้าใจง่าย และดึงดูดผู้เข้าร่วม
4. จัดเตรียมทรัพยากร เช่น Mentor, Workshop, ระบบสนับสนุน เพื่อช่วยให้ทีมงานสร้าง Solution ได้อย่างเต็มที่
5. วางระบบติดตามหลังงาน เพื่อไม่ให้ไอเดียที่ดีหายไปโดยไม่ได้ถูกต่อยอด

หากถามว่างาน Hackathon คืออะไร? คำตอบคือ “กิจกรรมที่รวมพลังคนหลากหลายทักษะให้สร้างสรรค์ solution ภายในเวลาจำกัด” ซึ่งไม่เพียงแต่สร้างต้นแบบนวัตกรรม แต่ยังเป็นเวทีสำหรับพัฒนาทักษะบุคลากร และสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่พร้อมเปลี่ยนแปลง

ในยุคที่ความเร็วและนวัตกรรมคือกุญแจสู่ความสำเร็จ Hackathon คือเครื่องมือสำคัญที่ผู้บริหารและ HR ไม่ควรมองข้าม เพราะนี่คือการลงทุนที่ได้ทั้งผลงาน ความร่วมมือ และการเติบโตขององค์กรในเวลาเดียวกัน

Disrupt พร้อมเป็นพันธมิตรในการ “เร่งเครื่องนวัตกรรม” ให้กับองค์กรของคุณ ผ่านโปรแกรม Corporate Success – Innovation House ที่ออกแบบมาเพื่อให้คำปรึกษา จัดการ และติดตามผลโครงการนวัตกรรมอย่างครบวงจร โดยผสานความเชี่ยวชาญจากการเป็น First Startup School in Thailand และประสบการณ์ตรงจากการบริหารกองทุน VC Stroembreaker และ Disrupt Health Impact Fund

หากสนใจ สามารถติดต่อได้ที่ 

https://www.disruptignite.com/corporateprogram#Contact-us-section 

หรือ Facebook Page: Disrupt Technology Venture

งาน Hackathon ในไทยมีไหม?

มีหลายงานจัดขึ้นประจำ ทั้งโดยมหาวิทยาลัย บริษัทเอกชน และหน่วยงานรัฐ

อยากเข้าร่วมงาน Hackathon ต้องสมัครอย่างไร?

สมัครผ่านเว็บไซต์หรือช่องทางโซเชียลของผู้จัด โดยกรอกข้อมูลและรอการยืนยัน