มนุษย์เป็ดคือใคร? รู้จักข้อดีและวิธีพัฒนาให้กลายเป็นเป็ดพรีเมียม

Disrupt เคยกล่าวถึง Talent เป็ดและเหยี่ยวว่าองค์กรควรจะเลือก Talent แบบไหนที่เหมาะสมกับองค์กร สำหรับบทความนี้ Disrupt จะพาคุณไปรู้จักความหมายของ มนุษย์เป็ดคืออะไร และเจาะลึกถึงจุดแข็งของคนที่มีความสามารถหลากหลายด้าน หรือที่เรียกว่า Multipotentialite คืออะไร สำรวจมุมมองใหม่ ๆ เกี่ยวกับการเป็นเป็ด รวมถึงบทบาทของมนุษย์เป็ดในองค์กร และแนวทางพัฒนาให้กลายเป็น “เป็ดพรีเมียม” ที่สามารถอยู่รอดและเติบโตในโลกที่เต็มไปด้วยความผันผวนแบบในปัจจุบัน

Highlight

• มนุษย์เป็ด เรียกอีกชื่อว่า Multipotentialite คือคนที่มีความสามารถหลากหลายด้าน แต่มักถูกมองว่าไม่เชี่ยวชาญสุดทางใดทางหนึ่ง
• ข้อดีของมนุษย์เป็ด คือ ปรับตัวเก่ง, แก้ปัญหาได้ดี, เรียนรู้เร็ว, ทำงานข้ามสายได้, เหมาะกับการสร้างนวัตกรรมหรือช่วงการเปลี่ยนผ่าน
• ปัญหาที่พบบ่อยของมนุษย์เป็ด คือ ขาดความมั่นใจ, ไม่เข้าใจจุดแข็งของตัวเอง,ขาดโอกาสและพื้นที่ในการเติบโต โดยสามารถพัฒนาตัวเองได้ด้วยการปรับ Mindset, หาพาร์ตเนอร์คอยสนับสนุน, เติมไฟการเรียนรู้ และค้นหาความเชื่อมโยงในความชอบ ในขณะที่องค์กรต้องพร้อมเปิดโอกาสและพื้นที่ให้เหล่ามนุษย์เป็ดได้เติบโตอย่างเต็มศักยภาพ

มนุษย์เป็ด หมายถึงบุคคลที่มีทักษะหลากหลาย แต่ไม่จำเป็นต้องเชี่ยวชาญแบบลึกสุดทางในด้านใดด้านหนึ่ง เปรียบเสมือนเป็ดที่สามารถว่ายน้ำและบินได้ แต่ไม่อาจว่ายน้ำเร็วเท่าปลา หรือบินสูงเท่านก ซึ่งแม้ในอดีตลักษณะนิสัยเป็ด แบบนี้อาจถูกมองว่า "ไม่เก่งสักทาง" แต่ปัจจุบันแนวคิดนี้กลับได้รับความสนใจมากขึ้น โดยเฉพาะในยุค Disruption ที่องค์กรต่างต้องการบุคลากรที่ปรับตัวได้ดีและเข้าใจหลากหลายศาสตร์

เนื่องจากมนุษย์เป็ดคือคนที่มีความถนัดหรือความรู้หลากหลายด้าน แต่ไม่เชี่ยวชาญลึกในด้านใดด้านหนึ่งโดยเฉพาะ ในบริบทของการทำงาน มนุษย์เป็ดมักถูกเรียกว่า “Generalist” หรือบางครั้งใช้คำว่า Multipotentialite คือ บุคคลที่มีศักยภาพในหลากหลายสาขา แม้จะยังไม่เป็นคำที่คุ้นหูในภาษาไทยมากนัก

อ่านมาถึงตรงนี้ หลายคนอาจยังสงสัยว่า “เป็นเป็ด” หรือ “นิสัยเป็ด” แปลว่าอะไร Disrupt จึงขอแจกเช็กลิสต์เบื้องต้น เพื่อดูว่าคุณคือมนุษย์เป็ดตัวจริงหรือไม่

• คุณมี career path ที่ไม่เหมือนใคร

มนุษย์เป็ดมักจะมีอาชีพที่หลากหลาย หรืออยู่ในหลากหลายอุตสาหกรรม เพราะมนุษย์เป็ดจะมี Transferable Skills (ทักษะที่สามารถต่อยอดหรือถ่ายทอดได้) ที่สูง เช่น ทักษะความเป็นผู้นำ ทักษะการสื่อสาร ทักษะการบริหารเวลา เป็นต้น

• คุณเป็นนักเชื่อมโยงที่ดี

สมองของมนุษย์เป็ดสามารถเชื่อมโยงเรื่องราวหรือข้อมูลที่หลากหลาย และสร้างหรือต่อยอดสิ่งใหม่ ๆ จากการเชื่อมโยงเหล่านั้นได้

• คุณเป็นคนขี้เบื่อเมื่อเจอ “ของง่าย”

มนุษย์เป็ดชอบที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ โดยมักจะมีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนความสนใจเมื่อพวกเขารู้สึกว่าพวกเขาเชี่ยวชาญ และมัน “ง่าย” มนุษย์เป็ดจะเริ่มมองหาการเรียนรู้หรือความท้าทายใหม่ ๆ อยู่เสมอ

• คุณเป็นนักสร้างไอเดียที่ไม่รู้จบ 

มนุษย์เป็ดเต็มไปด้วยไอเดียใหม่ ๆ ที่บางครั้งก็เยอะจนไม่มีวันลงมือทำได้ครบทุกอย่าง

• คุณไม่ชอบความซ้ำซากและจำเจ 

มนุษย์เป็ดจะรู้สึกเหมือนถูกขังถ้าเขาต้องทำงานเดิม ในสภาพแวดล้อมเดิม ด้วยวิธีการเดิม มนุษย์เป็ดชอบทำงานที่ได้เรียนรู้ประสบการณ์และความท้าทายที่หลากหลาย

• คุณไม่กลัวที่จะลองสิ่งใหม่

มนุษย์เป็ดพร้อมที่จะก้าวออกจาก Comfort Zone ชอบที่จะได้เจอกับประสบการณ์ใหม่ ๆ และโหยหาการเรียนรู้ที่ต่อเนื่อง

ในโลกการทำงานที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว บุคลากรที่มีทักษะหลากหลายอย่าง มนุษย์เป็ด หรือ Multipotentialite กลายเป็นทรัพยากรสำคัญที่หลายองค์กรต้องการ ด้วยคุณสมบัติเฉพาะที่ช่วยให้องค์กรสามารถรับมือกับความผันผวน ความไม่แน่นอน และความซับซ้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งนี่คือ 7 เหตุผลว่าทำไมองค์กรต้องการมนุษย์เป็ด 

1. มีความยืดหยุ่นสูง ปรับตัวได้ดีท่ามกลางความวุ่นวาย

ด้วยธรรมชาติของมนุษย์เป็ดที่สามารถรับมือกับความเปลี่ยนแปลงได้ดี มนุษย์เป็ดจึงเหมาะกับสภาพแวดล้อมที่ต้องเจอกับการเปลี่ยนแปลง เช่นสตาร์ทอัปหรือบริษัทใหญ่ที่กำลังอยู่ในช่วงการเปลี่ยนผ่าน (Transformation) 

2. แก้ไขปัญหาที่มีความซับซ้อนได้ดี

มนุษย์เป็ด คือ คนที่สามารถเชื่อมโยงความรู้และทักษะจากหลากหลายสาขา ทำให้มีมุมมองที่หลากหลายในการวิเคราะห์และแก้ปัญหา โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่ไม่ชัดเจนหรือมีความคลุมเครือสูง พวกเขามักมีทักษะ Creative Thinking ที่โดดเด่น

3. เรียนรู้ไว ทำงานได้ไว

ด้วยความชอบเรียนรู้และการเชื่อมโยงข้อมูลที่ดี มนุษย์เป็ดจึงสามารถเรียนรู้และเข้าใจทักษะ บทบาท หรือระบบใหม่ได้อย่างรวดเร็ว ลดเวลาการเรียนรู้งาน พร้อมทั้งสนับสนุนการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง (Continuous Learning Culture)

4. เหมาะสำหรับการทำงาน “ใหม่ ๆ”

หากองค์กรของคุณกำลังสร้าง Internal Startup หรือโปรเจกต์ที่ยังไม่มีทิศทางชัดเจน มนุษย์เป็ดคือคำตอบ ด้วยความสามารถในการปรับตัว เรียนรู้เร็ว และลงมือทำได้ทันที พวกเขาช่วยให้ทีมเดินหน้าได้แม้ในความไม่แน่นอน

5. แปลความซับซ้อนให้เป็นความเรียบง่าย

ด้วยความเข้าใจในหลายบทบาท มนุษย์เป็ดมักมาพร้อมกับทักษะการสื่อสารที่ดี เหมาะสำหรับการสื่อสารและการเจรจาต่อรองกับทีม Cross-functional กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย รวมไปถึงตัวกลางระหว่างทีมเทคนิคและทีมธุรกิจ

6. รับมือปัญหาเฉพาะหน้าและความไม่แน่นอนได้ดี

มนุษย์เป็ดสามารถรับมือกับสถานการณ์ไม่คาดฝันได้ดี ด้วยความรู้และทักษะที่ครอบคลุมหลายมิติ พวกเขาจึงพร้อมรับมือกับความเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ และมักจะ “มีไฟ” เมื่อต้องเผชิญกับความท้าทาย

7. ส่งเสริมวัฒนธรรมแห่งอนาคต

มนุษย์เป็ดชอบทดลองและเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญในการขับเคลื่อนนวัตกรรม ไม่ว่าจะเป็นในช่วงเริ่มต้นของสตาร์ทอัป การขยายตัวของ SME หรือแม้แต่ในองค์กรขนาดใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อผสานกับทักษะด้านการสื่อสารและ Collaboration Skill มนุษย์เป็ดคือผู้เล่นคนสำคัญที่ทำให้เกิดทีมเวิร์คในการสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่พร้อมรับอนาคต

แม้ว่ามนุษย์เป็ดหรือ Multipotentialite คือ คนที่มีศักยภาพรอบด้าน แต่หลายครั้งพวกเขากลับไม่สามารถเติบโตได้เต็มที่ ปัญหาหลักที่ Disrupt พบคือเรื่อง Mindset และ “ความไม่รู้” ว่าความหลากหลายที่มีอยู่คือจุดแข็ง ไม่ใช่จุดด้อย

ที่ผ่านมา สังคมมักให้คุณค่ากับความมั่นคงและทักษะเชิงลึก ทำให้การเป็นเป็ดถูกมองว่าไม่แน่นอนไม่มั่นคง ทั้งที่จริงแล้วการเป็นมนุษย์เป็ดที่ดีต้องเริ่มจากความเข้าใจคุณค่าของตัวเอง

• ปรับ Mindset ว่า “มนุษย์เป็ดก็พิเศษไม่แพ้ใคร”

แม้บางคนอาจมองว่า นิสัยเป็ด สื่อถึงความไม่เชี่ยวชาญในด้านใดด้านหนึ่ง แต่หากคุณมองว่า “ความสามารถหลากหลาย” คือพลัง คุณจะสามารถเติบโตได้อย่างมั่นใจ การที่คุณมีทักษะข้ามสาขา อาจเป็นกุญแจสำคัญในการปลดล็อกศักยภาพที่ซ่อนอยู่ในตัวเอง

• เข้าใจจุดอ่อน-จุดแข็ง และหาพาร์ตเนอร์ที่เติมเต็มคุณ

สิ่งที่จะทำให้คุณเติบโตได้อย่างก้าวกระโดดไม่ว่าจะในฐานะมนุษย์เป็ดหรือคนทำงานคือการเข้าใจจุดแข็งและจุดอ่อนของตัวเอง รวมไปถึงการหาพาร์ตเนอร์ที่จะเติมเต็มและส่งเสริมศักยภาพของคุณ เช่น หากคุณเป็นคนมีไอเดียแต่ไม่ถนัดลงมือทำ การจับคู่กับคนที่มีความเชี่ยวชาญด้านการจัดการหรือดำเนินการจริงจะช่วยให้ไอเดียของคุณเป็นจริงได้

• เติมไฟความเป็นเป็ดอย่างต่อเนื่อง

มนุษย์เป็ดมันจะประสบภาวะ “เบิร์นเอาต์” เพราะไม่สามารถเติมไฟในตัวได้ หากไม่ได้รับความท้าทายใหม่ ๆ วิธีที่ช่วย “เติมไฟ” ได้ดีคือการลองสิ่งใหม่ เช่น เปลี่ยนโปรเจกต์ สลับบทบาท หรือเรียนรู้ทักษะใหม่ ซึ่งนอกจากช่วยป้องกันภาวะเบิร์นเอาต์แล้ว ยังอาจเปิดโอกาสให้คุณค้นพบความสามารถใหม่ในตัวเองอีกด้วย 

• ค้นหาความเชื่อมโยงความชอบของคุณ

ถึงแม้มนุษย์เป็ดจะมีความสนใจที่หลากหลาย แต่การเข้าใจว่า “อะไรคือคุณค่าหลัก” ที่คุณยึดถือ จะช่วยให้คุณเลือกเส้นทางการเติบโตได้อย่างมั่นคง เช่น บางคนอาจชอบแบ่งปันความรู้ บางคนชอบลงมือทำ บางคนถนัดเป็นตัวกลางเชื่อมโยงทีม การรู้คุณค่าเหล่านี้จะช่วยให้คุณใช้พลังของความเป็นเป็ดได้อย่างเต็มที่

มนุษย์เป็ด หรือ Multipotentialite คือตัวแทนของบุคลากรยุคใหม่ที่มีความสามารถหลากหลายและเต็มไปด้วยศักยภาพเฉพาะตัว แต่สิ่งที่ทำให้มนุษย์เป็ดก้าวไปสู่ระดับ “พรีเมียม” ได้นั้น ไม่ใช่แค่การมีทักษะหลากหลาย แต่คือการได้รับ “พื้นที่” และ “แนวทาง” ที่เหมาะสมในการปลดล็อกพลังในแบบของตัวเอง

Disrupt ขอเป็นส่วนหนึ่งของการปลุกศักยภาพมนุษย์เป็ดทุกคนให้เฉิดฉาย ผ่านหลักสูตรที่ออกแบบจากจิตวิทยาการพัฒนาตัวเองระดับโลกอย่าง CliftonStrengths โดยสถาบันวิจัยชั้นนำระดับโลก Gallup

• Public Workshop – Talent Unlock

เวิร์กช็อป 1 วันที่จะช่วยให้คุณรู้จักจุดแข็งครบทั้ง 34 แบบตามแนวทาง CliftonStrengths พร้อมค้นหา Success DNA หรือสูตรความสำเร็จเฉพาะตัวจากจุดแข็งของคุณ 

• Corporate Success Program – Empowring Through Your Strengths

หลักสูตรสำหรับองค์กรที่ออกแบบเฉพาะตามบริบทของแต่ละบริษัท พัฒนาต่อเนื่องจากแบบทดสอบ CliftonStrengths ครบทั้ง 34 จุดแข็ง สู่การสร้างวัฒนธรรมองค์กร และแนวทางการบริหารทีมอย่าง Sales และ HR ด้วยพลังแห่งจุดแข็งอย่างเป็นระบบ

สนใจติดต่อ - สอบถามได้ที่ 

• Line Official Account: https://bit.ly/disruptignite
• Facebook Page: https://bit.ly/FBdisruptignite